Akcja burzenia cerkwi prawosławnych na Chełmszczyźnie i Południowym Podlasiu


Idź do spisu treści

Menu główne:


List pasterki J. E. Arcybiskupa Abla

Pamięć historyczna > 2008

List pasterski Prawosławnego Arcybiskupa Lubelskiego i Chełmskiego
do Czcigodnego Duchowieństwa, Miłujących Boga Mnichów
oraz wszystkich wiernych Diecezji Lubelsko-Chełmskiej
z okazji 70. rocznicy tragicznej akcji burzenia cerkwi prawosławnych
na Chełmszczyźnie i Południowym Podlasiu w 1938 r.


Umiłowani w Chrystusie Bracia i Siostry!

Rok 2008 w życiu naszej diecezji przebiega w cieniu wydarzeń sprzed 70-ciu laty, w cieniu smutnego 1938 roku. Naszym obowiązkiem jest pamięć o tych tragicznych wydarzeniach, które tak znacząco wpłynęły na losy Świętego Prawosławia oraz prawosławnych wiernych na Ziemi Chełmsko-Podlaskiej. Podczas tzw. akcji polonizacyjno-rewindykacyjnej w latach 1938-1939 Kościół prawosławny na Chełmszczyźnie i Podlasiu zaznał niebywałych prześladowań. Naszych wiernych zmuszano do porzucania wiary prawosławnej, poddawano prześladowaniom i dyskryminacji, zmuszano do wyrzeczenia się tradycji, języka i kultury przodków. Najbardziej dramatycznym okresem były miesiące maj, czerwiec i lipiec 1938 r., gdy zburzono na naszej ziemi pod 120 domów Bożych.

Te lata były czasem szczególnego świadectwa swej wiary i wysiłku naszych bogobojnych przodków. Wspomnijmy słowa, którymi zwracali się do nich w lipcu 1938 r. prawosławni hierarchowie, w wydanym z powodu burzenia cerkwi orędziu Świętego Soboru Biskupów naszej Cerkwi: "Dzięki składamy Wam i wyrażamy podziw w imieniu całego Kościoła Prawosławnego w Polsce i świadczymy przed Wami nasz wspólny ból z powodu Waszych strat. Wierzymy, że wraz z nami dzielą Wasz smutek także pobożni przodkowie Wasi, którzy znajdowali być może jedyną pociechę od trosk żywota w tych cerkiewkach, które zostały obecnie tak okrutnie i bezwzględnie zniszczone." Wspomnijmy i my w swoich modlitwach naszych przodków - wszystkich wyznawców Ziemi Chełmsko-Podlaskiej.

W 1938 r. ludzka ręka podniesiona została na świętość. Pamiętajmy, że wtedy niszczono nie tylko budynki, dobra materialne, ale świątynie, miejsca, gdzie sprawowana była Bezkrwawa Ofiara - świątynie Pańskie. Jak pisał św. apostoł Paweł: "Jeżeli ktoś niszczy świątynię Boga, tego i Bóg zniweczy, ponieważ jest ona święta" (l Kor 3, 17). My jako prawosławni chrześcijanie powinniśmy, nie zważając na nic, z pokorą i miłością wybaczać "naszym winowajcom", nie napełniać swych serc nienawiścią, lecz miłością.

Jednocześnie powinniśmy zachowywać pamięć o naszych bogobojnych przodkach oraz ich krzyżu, który nieśli przed 70-ciu laty. Musimy zachowywać i kształtować swoją pamięć historyczną, jak najwięcej wiedzieć o tym, co wydarzyło się w 1938 r. Zapisujmy wspomnienia i świadectwa nielicznych już świadków tych wydarzeń. Przekazujmy to wszystko młodemu pokoleniu.

Obchody 70. rocznicy burzenia cerkwi odbywają się w naszej diecezji na dużą skalę. W wielu parafiach odbyły się z tej okazji smutne uroczystości. Powstała wystawa o tych wydarzeniach, która była już prezentowana w wielu miejscach naszej diecezji, a także poza jej granicami. Informacje historyczne, fotografie i świadectwa o burzeniu cerkwi są dostępne w Internecie na stronie, stworzonej przez naszą diecezję. Niedługo pod patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej ukaże się książka o tych tragicznych wydarzeniach. Powinniśmy korzystać z tych wszystkich możliwości poszerzenia swej wiedzy o tej tragicznej stronicy dziejów naszej Cerkwi i narodu.

Zwieńczeniem tegorocznego wspominania tej smutnej rocznicy staną się centralne obchody w Chełmie, które odbędą się wkrótce - 12-13 października br. Wszystkich, kto może, zachęcam do wzięcia udziału w tych uroczystościach, które zaświadczą o naszej pamięci historycznej i przywiązaniu do Świętego Prawosławia. W różnorodnym programie tych obchodów znajdzie się sympozjum naukowe, otwarcie wystaw, koncert-requiem, a w szczególności uroczysta Liturgia, której przewodniczyć będzie zwierzchnik naszej Cerkwi, syn Ziemi Chełmskiej, Wielce Błogosławiony Metropolita Sawa. W Chełmie wzniesiony zostanie również, naszym wspólnym wysiłkiem, monument, który stanie się materialnym znakiem naszej pamięci o wydarzeniach 1938 r.

Czcigodni Ojcowie, Boga Miłujący Mnisi i Mniszki, Drodzy Bracia i Siostry!

Niech pamięć o tej wielkiej tragedii naszej Cerkwi, która miała miejsce w 1938 r., stanie się dla nas impulsem do wzmożonego świadectwa Świętego Prawosławia. Niech uświadomi nam konieczność zachowania wiary, swego ojczystego języka, kultury, tradycji - tego wszystkiego, czego chciano pozbawić naszych przodków w latach 1938-1939.
"Duch mądrości i rozumu. Duch rady i mocy. Duch poznania i pobożności" (Iz 11,2) niech będzie z Wami wszystkimi.

Amen

Pokorny
+ Abel,
Prawosławny Arcybiskup
Lubelski i Chełmski

Lublin-Chełm, 5 października 2008 r.

Strona główna | Fakty historyczne | Świadectwa epoki | Fotografie archiwalne | Historiografia | Pamięć historyczna | O nas | Mapa witryny


Wróć do spisu treści | Wróć do menu głównego