Akcja burzenia cerkwi prawosławnych na Chełmszczyźnie i Południowym Podlasiu


Idź do spisu treści

Menu główne:


Uchwała zjazdu delegatów Związku Strzeleckiego powiatu tomaszowskiego

Świadectwa epoki > Dokumenty > Przygotowanie do akcji

Uchwała zjazdu delegatów Związku Strzeleckiego powiatu tomaszowskiego

6.03.1938 r.

Uchwała powzięta w dniu 6 III [1938] na zjeździe delegatów Związku Strzeleckiego powiatu tomaszowskiego. Stwierdzamy, że:
1) Cerkiew prawosławna na terenie naszego powiatu stała się rozsadnikiem innego niż polskiego uświadomienia narodowego
2) Duchowieństwo prawosławne prowadzi wśród prawosławnej ludności polskiej lub pochodzenia polskiego akcję przekonywującą ją, że nie jest polską.
3) W stosunkach z tą ludnością posługuje się językiem ruskim.
4) Kazania i naukę religii odbywa w języku ruskim.
5) Działalność duchowieństwa prawosławnego wprowadza różnice i zadrażnia spokojne dotąd współżycie całej ludności powiatu.
Powiat nasz jest w przygniatającej większości polskim.
W okresie walki z unią dał dowody, że cała ludność, bez względu na język, którym się posługiwała, wykazała poczucie polskiej narodowej przynależności.
Nie walcząc z wyznaniem prawosławnym oświadczamy, że wszystkimi siłami, całą swą działalnością nie dopuścimy do tego, by cerkiew prawosławna była miejscem agitacji ruskiej względnie ukraińskiej, a duchowni prawosławni jej przedstawicielami.
W szczególności przeciwdziałać będziemy temu, by ludność prawosławna mówiąca po polsku była przez duchownych prawosławnych ruszczona.

Domagamy się:
1) polskich duchownych prawosławnych na teren naszego powiatu,
2) polskich kazań w cerkwi prawosławnej,
3) przypilnowania, by nauka religii prawosławnej odbywała się rzeczywiście po polsku,
4) rozciągnięcia ścisłej kontroli przez władze admin. ogólnej nad działalnością duchownych prawosławnych, w szczególności nie dopuszczenia do działalności nieoficjalnych duchownych prawosławnych, których niekontrolowana działalność przynosi największą szkodę Państwu i Narodowi Polskiemu,
5) żądamy zlikwidowania cerkwi zamkniętych, które swoim istnieniem burzą wzajemnie dobre stosunki ludności rzym.-kat. i prawosławnej.

Uchwałę niniejszą postanawiamy przekazać:
1) Ministerstwu Spraw Wewnętrznych,
2) Ministerstwu Spraw Wojskowych,
3) Ministerstwu Oświecenia Publicznego i Wyznań Religijnych,
4) Zarządowi Głównemu Związku Strzeleckiego.

Doroczny zjazd delegatów Spółdzielni Rolniczo-Handlowej "Hurtownia Powiatowa", reprezentujący 115 spółdzielni powiatu i 7765 członków, przy udziale przedstawicieli tych spółdzielni oraz 13 gmin i 171 gromad powiatu, odbyty w dniu 6.III w Tomaszowie Lub., powziął przez aklamację następującą uchwałę:
1) Stwierdzamy, że bogactwo naszego powiatu i jego rozwój gospodarczy zależy w wielkiej mierze od dobrego wzajemnego współżycia ludności obu wyznań, tj. katolickiego i prawosławnego.
2) Wskutek tego przeciwstawiać się będziemy wszelkiej działalności wprowadzającej różnice pomiędzy ludnością obu wyznań, w szczególności agitacji ruskiej lub ukraińskiej wśród ludności prawosławnej polskiej lub pochodzenia polskiego, jątrzącej dobre wzajemne jej współżycie.

Źródło: Centralne Archiwum Wojskowe, 3 Dywizja Piechoty Legionów, I.313.3.2

Strona główna | Fakty historyczne | Świadectwa epoki | Fotografie archiwalne | Historiografia | Pamięć historyczna | O nas | Mapa witryny


Wróć do spisu treści | Wróć do menu głównego